Japonya’nın kuzeyindeki Hokkaidō, ocak ayında karlar altındayken güneydeki Okinawa adalarında kiraz ağaçları çiçek açıyor. Avrasya kıtasının doğusunda bir yay gibi uzanan Japon takımadaları, kuzeydoğudan güneybatıya yaklaşık 3000 km boyunca iklim olarak birçok değişiklik gösteriyor. En büyük dördü Hokkaidō, Honshū, Shikoku ve Kyūshū olmak üzere 6800’den fazla adadan oluşan Japon takımadalarının ABD’den bile daha uzun olan sahil şeridi yaklaşık 30.000 km. Ülkenin %75’i dağlık ve Japon Alpleri diğer sıradağlarla birlikte ana ada Honshū’nun büyük bir kısmını kaplıyor. Japonya’nın başkenti Tokyo, Los Angeles ve Atina’ya benzer olarak 35° Kuzey enleminde, Avusturalya’nın Adelaide şehri gibi 139° Doğu boylamında yer alıyor.
Aşağıdaki haritadan görüldüğü üzere Japonya subarktik Hokkaidō ve subtropikal Okinawa gibi çeşitli iklim kuşaklarına bölünmüş. Kış mevsiminde Sibirya’dan esen rüzgarlar denizi aşıp nem taşıyarak ülkenin Japon Denizi’ne bakan kısmına yağmur ve kar getiriyor. Ancak merkezdeki sıradağlar ile korunan Japonya’nın Pasifik’e bakan tarafında kış mevsiminde hava güzel. Buna karşın, yaz aylarında, kısmen tayfunların da etkisiyle ülkenin Pasifik’e bakan tarafı yağmurluyken Japon Denizi’ne bakan tarafı çoğunlukla güneşli günler yaşar.
Baharın Gelişi
Güneyden esen yılın ilk güçlü rüzgârı Japonya’nın Pasifik’e bakan tarafında yaşayan insanlara baharın gelişini müjdeliyor. Haru ichiban, yani “ilk bahar” denen bu rüzgâr şubattan martın ortasına kadar esiyor. Kiraz çiçeği sezonu ve kiraz ağaçları altında yapılan hanami piknikleri ocak ayında Okinawa’da başlıyor. Sakura zensen adı verilen kiraz ağaçlarının ülkenin güneyinden kuzeyine doğru çiçeklenme hareketi, mayıs ayında Hokkaidō’ya ulaşana kadar basında çıkan raporlar aracılığıyla takip ediliyor.
Bölgeden bölgeye değişmekle birlikte Japonya’nın büyük bir kısmında bilindik dört mevsime ek olarak ilkbaharın sonundan yaz mevsiminin başına kadar yaklaşık altı hafta süren ve tsuyu adı verilen yağmurlu bir mevsim daha var. Yılın bu aşırı nemli ve yağmurlu vaktini yaşamayan tek bölge Hokkaidō.
Yaz mevsimleri giderek daha sıcak geçmeye ve hava sıcaklığı sıklıkla 30 °C’nin üzerine çıkmaya, hatta bazen 40 °C’yi bulmaya başladı. Japonya’da şimdiye kadar kaydedilmiş en yüksek hava sıcaklığı Shikoku adasının Kōchi Prefektörlüğü’nde 2013 yılının ağustos ayında kaydedilen 41 °C. Japoncada “gerilla yağmuru” denilen bir olay da 2008 yılından beri sıklıkla görülür hale geldi. Bu ani bölgesel sağanak yağışlar sırasında saatte 50 ml’den daha fazla yağış görülebiliyor.
Yaz Mevsimini Atlatmak
Kamu kurumlarında, şirketlerde ve okullarda giyilen üniformalar mevsim geçişlerine uyumlu olarak değiştiriliyor ve bu geleneğe kıyafetlerin değişimi anlamına gelen koromogae adı veriliyor. Yazlık üniformalar çoğu zaman haziranın 1’inde giyilmeye başlanıyor ve ekimin 1’inde kışlık üniformalar giyilmeye başlanana kadar kullanılıyor. Depolama alanlarının genellikle sınırlı olduğu Japon evlerinde yaz kıyafetleri gardıroplara asılmış kutularda saklanıyor. Aynı zamanda, kabanlar ve kışlık kıyafetler de küflenmeyi önlemek için kullanılan rutubet giderici maddelerle birlikte kutulara kaldırılıyor. Koromogae geleneğinin 794-1185 yılları arasındaki Heian dönemine dayandığı söyleniyor.
Çevre Bakanlığı, yaz üniforması olmayan şirketlerin 1 Mayıs’tan 31 Ekim’e kadar Cool Biz adı verilen kıyafet yönetmeliğini uygulamasını tavsiye ediyor. Bu yönetmeliğe göre çalışanların ceket ya da kravat takması zorunlu değil. Japonya’nın bayıltıcı yaz sıcağına karşı başvurduğu yöntemlerden biri olan klima ve vantilatörler yaygın olarak kullanılmaya devam ediyor. Yelpazeler, bambudan yapılmış stor perdeler, ultraviyole ışınları engelleyen perdeler ve boyna takılabilir buz torbalarının satışları yılın bu zamanlarında artarken bazı insanlar da uchimizu olarak bilinen bir gelenekle sokakları ve bahçeleri suluyor. Çevre dostu bir başka yönteme de gösterilen ilgi artıyor. Gōya denilen acı kavun ve gündüzsefası gibi tırmanıcı bitkiler binaların dışında yetiştiriliyor ve pencerelerden girecek ısıyı engelleyip soğutma ihtiyacını azaltacak “yeşil perdeler” oluşturuluyor.
Yılın sonuna doğru soğuk geceler gelince ısıtıcıları ve kotatsu adı verilen masaları çıkarma vakti geliyor. Ev halkı her şeyi 100 yene satan dükkanlara giderek pencerelerin kenarlarını kapatıp hava akımını kesmek için kullanılan bantlardan stokluyor. Halıların altına serilen alüminyum levhalar da soğuktan korunmanın bir başka yolu. Yalıtım ve çift camlı pencereler Japonya’nın çoğu bölgesinde hala yaygın değil.
Değişen İklim
Japonya’da nisan ayında yeni okul yılı ve buna bağlı olarak şirketlerde de işe alımlar başlıyor. Hem eğitim kurumlarında hem de şirketlerde kabul törenleri düzenlenirken çoğunlukla arka planda kiraz çiçeklerinin bulunduğu toplu hatıra fotoğrafları çektiriliyor. Okullarda yaz tatili genellikle temmuz sonundan ağustos sonuna kadar devam ediyor. Ancak Hokkaidō ve yoğun kar yağışının görüldüğü diğer bölgelerde yaz tatili daha kısa tutularak kış tatili daha uzun yapılıyor.
Mevsimlerin geçişi Japon sanatında sıkça kullanılan bir konu. Şiir, resim, çay seremonisi, çiçek düzenleme sanatı olan ikebana, geleneksel Japon mutfağı ve daha birçok alanda etkisi görülüyor. Mevsimleri tanımlayan kelimeler olmasaydı geleneksel Japon kültürü oluşmazdı demek abartı olmaz.
Şehirleşme ve yeşil alanların azalması ülkenin çehresini değiştirirken, değişen iklimden dolayı erik ve kiraz ağaçlarının ne zaman çiçekleneceğini tahmin etmek de zorlaştı. Organizatörler de düzensiz iklim koşullarının bu Japon geleneklerini artarak sekteye uğratmasından endişeleniyor.
News
